Smart home, czyli inteligentny dom

Smart home, czyli z angielskiego inteligentny dom, to dość szerokie określenie oznaczające inteligentne budownictwo zastosowane w budynkach mieszkalnych. Istnieje wiele różnych systemów i standardów smart home, które często mogą uzupełniać się i współistnieć w obrębie jednej przestrzeni. Z punktu widzenia mieszkańca, najważniejszym wyróżnikiem inteligentnego domu jest jego autonomia i możliwość ograniczenia konieczności aktywnego kontrolowania instalacji. Dzięki temu budynki wyposażone w systemy smart home mogą być oszczędniejsze, bardziej komfortowe dla użytkowników i mniej szkodliwe dla środowiska naturalnego.

Czym różni się inteligentne budownictwo od tradycyjnego?

Według definicji wyróżnikiem inteligentnego budownictwa jest obecność centralnie sterowanych systemów automatyki budynkowej. Takie instalacje najczęściej nie tylko mogą wykonywać zadane przez użytkownika polecenia, ale również aktywnie reagować na stan otoczenia – na przykład zmieniającą się pogodę czy obecność człowieka – na podstawie zaprogramowanych wcześniej schematów postępowania lub rozpoznanych podczas współpracy preferencji mieszkańców.

Jakie instalacje składają się na inteligentny budynek?

Do najczęściej spotykanych instalacji i urządzeń sterowanych centralnie za pomocą systemu smart home należą ogrzewanie, klimatyzacja, oświetlenie, wentylacja, systemy kontroli dostępu (zamki, bramy, rolety, otwieranie i zamykanie drzwi oraz okien), systemy zarządzania zużyciem wody i energii elektrycznej, instalacje bezpieczeństwa (na przykład alarmy antywłamaniowe, monitoring, symulacja obecności czy systemy przeciwpożarowe), instalacje ogrodowe (oświetlenie, systemy nawadniające) oraz zasilanie awaryjne UPS. Bardzo popularne są również programy sterujące działaniem urządzeń RTV i AGD, asystenci głosowi oraz podłączenie do systemu elementów generujących energię elektryczną (na przykład instalacji fotowoltaicznej). Nieco rzadziej spotyka się systemy gospodarowania odpadami czy domowe oczyszczalnie ścieków, a także specjalistyczne instalacje (na przykład umożliwiające zdalną opiekę nad zwierzętami domowymi na czas nieobecności mieszkańców).

Sterowanie inteligentnym budynkiem

Sterowanie inteligentnym domem odbywa się z poziomu centralnego. Zazwyczaj wykorzystuje się w tym celu specjalny moduł, do którego podłączone są systemy zarządzające poszczególnymi instalacjami (na przykład ogrzewaniem, oświetleniem czy urządzeniami AGD). Centrala może komunikować się z elementami systemu drogą przewodową (za pomocą specjalnych kabli lub sieci energetycznej) lub bezprzewodową (poprzez WiFi, Bluetooth i inne interfejsy). Często dostępna jest również możliwość sterowania głosowego przy pomocy specjalnych urządzeń nazywanych asystentami głosowymi.

Systemy przewodowe a bezprzewodowe

Systemy przewodowe uznaje się za niezawodne i odporne na trudne warunki, dlatego często są one instalowane w miejscach generujących duże obciążenia (na przykład w zakładach przemysłowych, biurach, galeriach handlowych czy wielorodzinnych budynkach mieszkalnych). Montaż takiej instalacji wiąże się zazwyczaj ze sporą ingerencją w strukturę budynku, dlatego przeważnie wykonuje się go wyłącznie w nowych domach lub podczas generalnych remontów. W instalacjach bezprzewodowych komunikacja pomiędzy modułem centralnym a poszczególnymi elementami systemu odbywa się drogą bezprzewodową (na przykład poprzez WiFi), dlatego ten sposób zazwyczaj wykorzystuje się podczas montowania systemów smart home w gotowych budynkach. To także dobry wybór dla użytkowników, którzy pragną samodzielnie stworzyć inteligentną instalację w swoim domu lub mieszkaniu – system bezprzewodowy można łatwo modyfikować lub rozbudowywać, a jego koszt jest zwykle niższy niż w przypadku wariantu przewodowego.

Uwaga!

Rodzaj instalacji (przewodowa lub bezprzewodowa) nie ma nic wspólnego ze sposobem sterowania. Wiele instalacji przewodowych może być sterowanych zdalnie (na przykład przy pomocy dedykowanej aplikacji na urządzenia mobilne), natomiast niektóre instalacje bezprzewodowe wymagają fizycznej obecności użytkownika przy module centralnym. 

Zalety inteligentnego budownictwa

W porównaniu z tradycyjnym budownictwem, inteligentne domy mogą zaoferować swoim użytkownikom znacznie wyższy poziom komfortu i bezpieczeństwa. Instalacje oraz urządzenia są bardziej autonomiczne, co znacznie skraca czas potrzebny do ich obsługi. Poza tym inteligentne budynki lepiej gospodarują zużyciem mediów, dzięki czemu możliwe jest obniżenie kosztów eksploatacji domu i zminimalizowanie jego negatywnego wpływu na środowisko naturalne.

Wygoda

W domu wyposażonym w system smart home żyje się znacznie łatwiej i bardziej komfortowo. Obsługa urządzeń i instalacji zostaje w dużej mierze zautomatyzowana, dzięki czemu czas poświęcony na codzienne czynności znacznie się skraca. Poza tym wiele parametrów może być optymalnie dostosowanych do preferencji użytkowników w czasie rzeczywistym, dlatego systemy smart home należą do wyjątkowo przyjaznych i komfortowych.

Bezpieczeństwo

Większe zautomatyzowanie inteligentnych domów i obecność centralnego systemu sterowania sprawia, że mogą być one znacznie bezpieczniejsze niż tradycyjne budownictwo. Tam, gdzie może pojawić się błąd ludzki (na przykład, gdy mieszkańcy zapomną wyłączyć żelazko lub zamknąć drzwi, wychodząc z domu), maszyny zapewniają wyższy stopień niezawodności i bezpieczeństwa. Oprócz tego inteligentne domy często wyposażone są w dodatkowe systemy zabezpieczające – na przykład programy symulowania obecności, monitoring, czy zaawansowane instalacje przeciwpożarowe. Zintegrowanie takich elementów z jednostką sterującą zapewnia jeszcze lepsze działanie, ponieważ każdy alert lub usterka trafiają bezpośrednio do centralnego modułu, który następnie może powiadomić użytkownika (na przykład za pośrednictwem aplikacji na urządzenia mobilne).

Ekologia

Inteligentne budownictwo jest projektowane tak, by zminimalizować i zoptymalizować zużycie prądu, wody czy gazu. Podstawową zasadą pozwalającą zredukować nadmierny pobór energii elektrycznej oraz innych mediów jest korzystanie z nich wyłącznie wtedy, gdy są naprawdę potrzebne. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu szeregu czujników, na przykład sensorów wykrywających ruch przy wejściach do pomieszczeń lub przy baterii w kranie. Inteligentne domy mogą ponadto być wyposażone w dodatkowe systemy związane z kontrolą zużycia mediów, przetwarzaniem odpadów lub wytwarzaniem energii ze źródeł odnawialnych (można na przykład podłączyć do jednostki centralnej instalację fotowoltaiczną).

Oszczędność

Mniejsze zużycie mediów bezpośrednio przekłada się na obniżenie kosztów związanych z eksploatacją budynku, a wysoka sprawność urządzeń sprawia, że awarie są mniej powszechne. Ponadto, wiele procesów wymagających dotąd zainicjowania przez człowieka (na przykład zapalanie światła) odbywa się automatycznie, dlatego zużycie elementów odpowiadających za kontakt użytkownik-urządzenie następuje znacznie wolniej.

Czy można samodzielnie stworzyć system smart home?

Wiele systemów smart home, zwłaszcza tych w wersji bezprzewodowej, ma budowę modułową i doskonale nadaje się do modyfikowania czy łączenia. Często wykorzystują one powszechnie używane standardy, dzięki czemu możliwe jest wykorzystanie produktów od różnych marek w obrębie jednej instalacji. Ze względu na stosunkowo niski koszt i możliwość niemal dowolnej personalizacji systemu, jest to obecnie najpopularniejszy sposób na montaż systemu smart home w prywatnych domach i mieszkaniach (szczególnie w przypadku już gotowych budynków). Samodzielne skomponowanie własnej instalacji inteligentnego domu to nie tylko korzystna inwestycja, ale również fascynująca i umożliwiająca zdobycie praktycznej wiedzy rozrywka.

Czy warto zdecydować się na montaż systemu smart home?

W zasadzie trudno byłoby znaleźć sytuację, gdzie można by odradzić montaż systemu inteligentnego domu. Nawet najbardziej podstawowa instalacja przynosi wiele korzyści i znacznie ułatwia życie, a przy obecnym dostępie do produktów z dziedziny smart home możliwe jest stworzenie własnego, działającego systemu za naprawdę niewielkie pieniądze. Osoby, które nie są jeszcze przekonane, mogą zapoznać się z działaniem inteligentnych domów za pośrednictwem pojedynczych urządzeń lub instalacji – na przykład zdalnie sterowanego oświetlenia lub asystenta głosowego, podłączonego do sprzętu audio. Dzięki temu będą miały okazję przekonać się, czy taki tryb korzystania z przestrzeni mieszkalnej im odpowiada i czy chcą rozszerzyć system o kolejne instalacje.